
Nyumbu wakivuka Mto Mara ndani ya Hifadhi ya Taifa Serengeti. (Picha ya Maktaba)
----------------------------------------------
Na Christopher Gamaina
chrisgapressman@gmail.com
---------------------------------------
Mto Mara ni miongoni mwa vyanzo vikuu vinavyotiririsha maji kwenye Ziwa Victoria, moja ya maziwa makubwa zaidi duniani na chanzo muhimu cha maji kwa nchi za Tanzania, Kenya na Uganda.
Unaanzia kwenye chemichemi za Enopuyapui katika milima ya Mau nchini Kenya, na kutiririsha maji kwenye Ziwa Victoria upande wa Tanzania, ukiwa na urefu wa kilomita za mraba 13,504, kati ya hizo, asilimia 65 ziko Kenya na asilimia 35 ziko Tanzania.
Mto Mara ni maarufu kwa matukio ya uhamaji wa wanyamapori, hasa nyumbu ambao huvuka mto huu ndani ya Hifadhi ya Taifa Serengeti, kaskazini mwa Tanzania kwenda Mbuga ya Maasai Mara, Kenya na kurudi Serengeti kila mwaka.
Aidha, Mto Mara unatajwa kuchangia kwa kiasi kikubwa uendelevu wa mazingira hai, maisha ya watu, mifugo na wanyamapori katika maeneo yanayouzunguka.
Katika makala hii, tutaangazia faida za uhifadhi na utunzaji wa mto huu kimazingira, kijamii na kiuchumi.
Uhifadhi wa Mto Mara ni muhimu katika kulinda mfumo wa ikolojia ikiwemo ya Hifadhi ya Taifa Serengeti unakopita na Ziwa Victoria unakotiririsha maji katika mkoa wa Mara nchini Tanzania.
Mtaalamu wa Maji na Mazingira kutoka UNESCO, Dkt Mohamed Lounis aliwahi kusema “Mto Mara si tu chanzo muhimu cha maji kwa Ziwa Victoria, bali pia ni kiungo muhimu katika mfumo wa ikolojia wa eneo hilo.”
Lakini pia, Mto Mara unachangia uwasilishaji wa virutubishi muhimu na majisafi kwenye ziwa, hali inayoimarisha maisha ya samaki, viumbe wengine na mimea ya majini.
Mto huu unatajwa na wataalamu kuwa ni muhimu kwa sababu samaki wake na wa Ziwa Victoria ni chanzo kikuu cha chakula kwa watu wanaoishi jirani, na vile vile unachangia kwenye uchumi wao kupitia shughuli za uvuvi, kilimo na ufugaji.
Mtaalamu wa Ekolojia ya Maji kutoka Chuo Kikuu cha Nairobi nchini Kenya, Prof Emma Nicholson aliwahi kusema “Mto Mara ni moyo wa mfumo wa maji wa kaskazini-magharibi mwa Afrika Mashariki.”
Zaidi ya hayo, mto huu unatajwa kuwa ni miongoni mwa mito inayosaidia kudhibiti mchakato wa mmomonyoko wa udongo. Kwamba maji yake yanayotiririka yanahamasisha ukuaji wa mimea inayozuia mmomonyoko wa udongo.
Jamii zinazozunguka Mto Mara zinautegemea kwa matumizi mbalimbali kama vile kilimo, maji ya matumizi ya nyumbani, na shughuli za kibiashara.
Uwepo wa mto huu unahakikisha upatikanaji wa majisafi na salama kwa matumizi ya kila siku. Hii inasaidia kupunguza magonjwa yanayosababishwa na maji machafu, na kuimarisha afya ya jamii.
Pia, Mto Mara husaidia kuimarisha shughuli za kilimo na biashara zinazotegemea maji kama vile uvuvi na utalii. Hii inawezesha watu kuboresha hali zao za kiuchumi.
Bonde la Mto Mara linatajwa kuwa na mchango mkubwa katika ustawi wa maisha ya watu zaidi ya milioni moja katika nchi za Tanzania na Kenya.
Kimaendeleo, uwepo wa Mto Mara ni muhimu kwa ajili ya kukuza uchumi wa watu katika maeneo yanayouzunguka na taifa kwa ujumla.
Mto huu ni chanzo cha maji kwa shughuli za kilimo, uvuvi na nyingine za kiuchumi, lakini pia una mchango mkubwa katika uendelevu wa sekta ya utalii kutokana na kuwa na maeneo yenye mandhari nzuri yanavutia watalii.
Hivyo basi, uhifadhi na utunzaji wa Mto Mara ni muhimu kwani una faida kubwa kwa mazingira, jamii na uchumi, ikiwa ni pamoja na kutuepushia matatizo ya mafuriko na uhaba wa maji.

Muonekano wa sehemu ya
Mto Mara upande wa Kenya
----------------------------------------------
Ni jukumu letu sote – Serikali, mashirika yasiyo ya kiserikali na wananchi wote kushirikiana katika kulinda na kutunza Mto Mara ili uwe na manufaa endelevu kwa kizazi cha sasa na vijavyo.
Rais wa zamani wa Jamhuri ya Kenya, Mwai Kibaki aliwahi kusema “Uhifadhi wa rasilimali zetu za maji ni jukumu la kila mmoja wetu.”
Kwa upande wake Baba wa Taifa la Tanzania Mwalimu Julius Kambarage Nyerere aliwahi kusema “Maji ni uhai. Tunapochangia katika uhifadhi wa mito na maziwa yetu, tunachangia katika kuhakikisha maisha bora kwa watu wetu.”
Naye Katibu Mkuu wa zamani wa Umoja wa Mataifa, Kofi Annan aliwahi kusema “Hifadhi ya maji ni haki ya kila binadamu. Kwa kushirikiana katika kutunza vyanzo vya maji, tunachangia katika ujenzi wa mustakabali wa kijiografia na kiuchumi kwa ajili ya kila mtu.”
Ushirikiano wa makundi mbalimbali ni muhimu katika kulinda Mto Mara ili kuhakikisha kwamba unabaki kuwa chanzo cha maisha na maendeleo ya kijamii na kiuchumi kwa jamii nzima.
Watu wote tuna kila sababu ya kuujali Mto Mara kwa kuuona kuwa ni sehemu muhimu ya maisha yetu, na ni lazima tushiriki kwa dhati katika kuuhifadhi na kuulinda.
Kwa maneno mengine, Mto Mara ni urithi wetu wa thamani na muhimu kwa manufaa ya jamii nzima. Hivyo ni muhimu kuwa na hatua za dharura na mikakati ya endelevu katika uhifadhi, utunzaji na ulinzi wa mto huu.
Kuongeza na kuimarisha juhudi na mikakati ya pamoja katika uhifadhi wa mto huu kutakuwa na faida kubwa na endelevu kwa mazingira na jamii zinazotegemea maji yake kwa shughuli za kilimo, uvuvi, ufugaji na matumizi ya nyumbani.
Msimamo wa Rais Samia
Kwa kufanya hivyo, tutakuwa tunaunga mkono msimamo thabiti wa Rais wa Jumhuri ya Muungano wa Tanzania, Dkt Samia Suluhu Hassan kuhusu umuhimu wa uhifadhi na utunzaji wa vyanzo vya maji nchini Tanzania.
Rais Samia aliwahi kusema “Maji ni uhai, ni rasilimali muhimu sana kwa maendeleo ya nchi yetu. Kwa pamoja, tukiwa na dhana ya uhifadhi wa vyanzo vya maji, tunaweza kufanikisha malengo yetu ya maendeleo ya kitaifa na kuhakikisha kuwa tunakuwa na mazingira bora kwa maisha ya sasa na ya baadaye.”
Vile vile, Rais Samia aliwahi kusema “Katika jitihada za kuhakikisha uhifadhi wa vyanzo vya maji, lazima tuchukue hatua madhubuti kupambana na uchafuzi wa mazingira na kuhakikisha kwamba shughuli za kiuchumi zinazingatia usimamizi wa rasilimali za maji kwa umakini. Picha kubwa ni kuwa maji ni maisha, na maisha hayawezi kuendelea bila maji.”
Prof Wangari Maathai, mwanaharakati maarufu wa mazingira kutoka Kenya na mshindi wa Tuzo ya Amani ya Nobel, naye aliwahi kusema “Wakati wa ukame, vyanzo vya maji hupungua, lakini wakati wa mvua, mtiririko wa maji huongezeka. Hivyo, tunahitaji kuhifadhi vyanzo vya maji kwa makini ili tuweze kufaidika nayo wakati wa ukame.”
Kwa hiyo, mchango wa kila mmoja wetu unahitajika katika kusimamia na kulinda Mto Mara, ikiwa ni pamoja na kupiga vita vitendo vya uharibifu na uchafuzi wa mto huu, kwani vina madhara makubwa kwa mifumo ya maji, maisha ya watu, wanyama na mimea.
Itoshe kusisitiza kwamba kuimarisha uhifadhi na usimamizi wa Mto Mara ni kulinda uendelevu na usalama wa maisha ya watu, wanyama na mimea katika maeneo yanayouzunguka na hata Ziwa Victoria kwa ujumla.
No comments:
Post a Comment